De architecten van ASML, René Raaijmakers (ISBN 978-9082579826, Techwatch Books)

Ik kwam een verwijzing naar dit boek tegen op het LinkedIn kanaal van ASML. Aanleiding was de Chinese vertaling van dit boek. Ik had hiervoor al met veel plezier Natlab gelezen dus was de beslissing om dit boek te kopen en te lezen snel genomen. En ik heb er zeker geen spijt van gehad. De 640 pagina’s zijn voorbij gevlogen. In de 2 weken van de kerstvakantie was het boek uit. Een aantal hoofdstukken over de ontwikkeling van de eerste stepper op het natlab zijn overgenomen uit het boek Natlab. Dit boek gaat verder in detail in over hoe Philips worstelde met de waferstepper die zijn tijd ver vooruit was maar ook een aantal gebreken had waardoor chip fabrikanten het toestel niet wilden gebruiken. De oplossingen lagen ook al half klaar bij het Natlab maar Philips als bedrijf geloofde er niet in. Om van de duren aktiviteit vanaf te raken werd uiteindelijk de joint venture ASML met ASM opgericht. Pas op dat moment ging men aan de slag om deze essentiële aanpassing uit te voeren maar ook maar nadat men tevergeefs had geprobeerd om het originele ontwerp te verkopen aan klanten. Na een lange geldverslindende lijdensweg waarin ASML telkens faalde om de de conservatieve chipmarkt te overtuigen om hun superieure product te kopen zat het geluk bij de allerlaatste kans die Philips het bedrijf gaf mee. De rest is geschiedenis. In dit boek komen veel van de centrale figuren voor het uiteindelijke succes van ASML aan bod. Het is in dat opzicht goed leesbaar voor de geïnteresseerde leek. Achteraf beschouwd is het bijna onwaarschijnlijk dat ASML uiteindelijk marktleider is geworden, zoveel belangen binnen Philips werkten eigenlijk tegen het bedrijf. Enkel door de superieure technologie, de kennis vanuit het Natlab en de passie van de eerste honderd werknemers van ASML is het toch nog een succes geworden. Na het lezen van het boek heb ik eindelijk begrepen waarom ASML werkt zoals het werkt, in een constante race tegen de klok om de nieuwste machine te ontwikkelen en die dan vol met de nodige kinderziektes te leveren bij de grote klanten om daar die machine verder af te werken. Die klanten zijn zelf ook in een race tegen de klok verwikkeld want degene die als eerste een nieuwe generatie chips kan leveren maakt grote winsten. Wie als nummer 2 of 3 een jaar later op de markt komt moet dezelfde chips aan een veel lagere prijs verkopen. Die chip fabrikanten hebben er dus alle belang bij om die nieuwste generatie stepper zo snel mogelijk in hun fabriek te hebben staan zodat ze kunnen beginnen met de ontwikkeling van hun nieuwe chips. Dat de stepper op dat moment nog niet productie waardig is is dan nog geen probleem. Die maturiteit is pas nodig op het moment dat de nieuwe chips echt in productie gaan. Behalve dat soort inzichten leest dit boek vooral als een soort sprookje van David tegen Goliath waarin de werknemers van ASML ondanks alle tegenwerkingen en tegenslagen op het einde toch zegevieren. Voor al wie geïnteresseerd is in high tech is dit boek een aanrader. Zowat elke geavanceerde chip wordt tegenwoordig gemaakt met een machine van ASML. Om de CEO van Intel te citeren : ‘Europe has 2 pearls, imec and ASML’. Wat mij betreft kan dit boek perfect als lectuur gebruikt worden bij het vak STEM op de scholen. Of bij fysica of hedendaagse geschiedenis of Nederlands. Maar de agenda zal wel te vol zitten. In het boek ligt de focus vooral op de mensen, dus is het ook leesbaar voor de niet technisch onderlegde.